Çocuklarda Koruyucu Diş Hekimliği Yaklaşımları ve Tedavileri
Koruyucu diş hekimliği, çocuklarda şu başlıkları içerir:
Diş fırçalama
Diş gelişiminin takibi
Diş ipi kullanma alışkanlığının kazandırılması
Ailenin bilgilendirilmesi
Doğru beslenme
Kötü alışkanlıkların tespiti ve önlenmesi
Flor uygulamaları
Fissür örtücü uygulamaları
Yer tutucu uygulamaları
Travma ve darbelere karşı koruma sağlanması
Koruyucu Diş Hekimliğinin Önemi Nedir?
Koruyucu diş hekimliği, çocuğunuzun sağlıklı ve güzel bir gülüşe sahip olmasını sağlar.
Ağız sağlığı yerinde olan çocuklar, daha rahat ve kolay çiğner; yemeklerden aldıkları besin değerlerini tam ve etkili şekilde kullanır.
Konuşmayı daha hızlı ve anlaşılır biçimde kavrarlar.
Ağızlarındaki hastalıklar diğer organları tehdit etmediği için genel sağlıkları da daha iyidir.
Sağlıklı bir ağız güzel görünür ve çocuk, kendine ve görünüşüne karşı çok daha özgüvenli olur.
Bunun dışında, koruyucu diş hekimliği daha az yorucu ve daha ekonomik bir tedavi yaklaşımıdır.
Koruyucu Diş Hekimliği Ne Zaman Başlamalıdır?
Koruyucu diş hekimliği, ağızdaki ilk dişlerin çıkmasıyla başlar.
Çocuğunuzun ilk dişi çıktıktan sonra diş hekiminizi ziyaret edin.
Böylece ağız sağlığının korunması hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Diş hekimi ziyaretiniz ne kadar erken başlarsa, çocuğunuzun diş hastalıklarını koruma şansı o kadar artar, çürük oluşmadan önlemler alabilir ve çürüksüz sağlıklı bir nesil yetiştirebilirsiniz.
Koruyucu Diş Hekimliğinde Ailenin Rolü Nedir?
Çocuğunuzun ağız sağlığı tam olarak sağlandıktan sonra, diş hekiminiz çocuğunuza diş fırçalama, diş ipi kullanımı, ailenize ise beslenme ve gerekirse flor kullanımı hakkında bilgi verir.
Bu sayede çocuğunuzun evde de bu sağlığı koruması amaçlanır.
Ayrıca uygulamaların takip edilmesi ve kontrolü ile çocuğunuzun bu alışkanlıkları ömür boyu kazanmasına destek olursunuz.
Diş Hekiminin Koruyucu Tedaviye Katkısı Nedir?
Diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve flor uygulamaları, çocuğunuzun diş sağlığını korumak için yapılan uygulamalardır.
Bunun yanında başka tedaviler de vardır.
Örneğin, fissür örtücü gibi uygulamalar diş hekimleri tarafından sıkça yapılır.
Flor Uygulamaları:
Flor, vücudun belirli oranlarda ihtiyaç duyduğu bir maddedir. Flor alımı, çocuk 0 yaşındayken başlamalı ve 8 yaşına kadar devam etmelidir.
Florun vücuda girişinin 2 yolu vardır:
Sistemik (vücut genelinde): İçme suyu, meyve suları, yiyeceklerdeki flor ve flor içeren tablet veya şuruplarla gerçekleşir. Sistemik alınan flor, diş gelişimi sırasında diş yüzeylerinde birikir ve uzun süre etkili olur. Aynı zamanda diş plağına yapışarak remineralizasyona (çürük nedeniyle kaybedilen maddenin yenilenmesi) yardımcı olur.
Topikal (lokal, bölgesel): Ağız içindeki mevcut dişleri güçlendirir ve diş yüzeylerine yapışarak çürüğe karşı direnç artırır. Diş macunları, gargara ve diş hekimleri tarafından uygulanan flor jelleri veya pastaları buna örnektir.
Florun Çürük Önleyici Etkisi
Araştırmacılar florun çürüğü önleyici etkisini 3 mekanizma ile açıklar:
Dişin en üst ve en ince tabakası olan mine tabakasının asitte çözünürlüğünü azaltır. Diş yapısındaki hidroksiapatitleri daha az çözünür olan florapatite dönüştürür.
Asitlerin bozduğu mine tabakasının onarımı ve iyileşmesini destekler.
Dişte biriken plağa doğrudan etki eder ve asit üretmesini engeller.
Flor Kullanımının En Etkili Yolu
Diş oluşumu tamamlanana kadar (8 yaşına kadar) sistemik flor kullanımı, bu dönemden sonra ise kalıcı dişlerin çıkışına kadar topikal flor uygulaması önerilir.
Amerikan Diş Hekimleri Birliği’nin ideal flor miktarı: 0.7-1.2 mg/L (ppm).
İçme suyundaki flor miktarı bu seviyenin altındaysa, doktorunuz tarafından flor takviyesi önerilir.
Diş hekiminizin profesyonel olarak uyguladığı topikal flor jelleri plastik kaşıklarla ağıza sürülür. Bu uygulama çok rahat ve kolaydır, dozajına bağlı olarak 3 ila 6 ayda bir tekrarlanır.
Fissür Örtücü Uygulamaları
Fissür örtücüler, dişlerin çürüğe en yatkın olan çiğneme yüzeylerindeki bakteri plağı ile temasını kesen, estetik ve şeffaf materyallerdir.
Çocuğunuz günde iki kez etkili diş fırçalama yapsa bile, çok girintili alanları temizlemek zordur. Fissür örtücüler sayesinde bu alanlar yiyecek ve plak birikiminden korunur, böylece çürük riski azalır.
İlk kalıcı dişler olan 6 ve 12 yaş dişleri çürüğe karşı en riskli dişlerdir; bu nedenle bu dişlere fissür örtücü uygulanması çok önemlidir.
Fissür Örtücü Uygulaması
Tek seansta yapılır, çok kolay bir yöntemdir.
Önce diş temizlenir, kimyasal bir ajan sürülüp kurutulur.
Fissür örtücü, sıvı ve şeffaf bir madde olarak dişe uygulanır, ardından ışık kaynağı ile sertleştirilir.
Uygulama sonrası çocuk rahatça yiyebilir.
Fissür örtücüler çürük tedavisinden çok daha ucuz ve dişte işlem olmadığı için çocuğunuz için zahmetsizdir.
Uygulama sonrası ağız bakımına devam edilmelidir. Her 6 ayda bir kontrol edilip gerekirse ekleme ya da yenileme yapılabilir.
Yer Tutucu Uygulamaları
Süt dişleri; altından gelen kalıcı dişin baskısıyla, travma veya derin çürük sonucu erken kaybedilebilir. Bu durum diş ve boşluk kayıplarına yol açar.
Boşluk oluştuğunda, komşu dişler boşluğa doğru kayabilir; altından gelen kalıcı diş doğru yerden çıkamayabilir ya da yanlış yerde çıkabilir. Bu durum ortodontik problemlere neden olur.
Bunu önlemek için, plastik veya metalden yapılan ve yer tutucu olarak adlandırılan apareyler kullanılır.
Yer Tutucu Türleri
Çok sayıda dişin eksik olduğu durumlarda çift taraflı hareketli yer tutucu tercih edilir. Tek taraflı eksiklerde ve küçük yaşlarda ise sabit yer tutucu önerilir.
Yer Tutucu Ne Zaman Yapılmalı?
Süt dişlerinin araları çürüğe çok açıktır. Küçük çocukların etkili fırçalama yapamaması ve arka dişleri iyi temizleyememesi nedeniyle bu dişler hızlı çürür ve erken çekim gerekebilir. Komşu dişlerin boşluğa kayması, kalıcı dişlerin yer bulamaması gibi sorunlar oluşur.
Bu nedenle özellikle süt azı dişlerinin erken kaybında yer tutucu yapılmalıdır.
6 yaş dişi çıkmadan önce süt azı dişlerinin kaybı en kritik dönemdir. Bu bölgede boşluğun korunması çok önemlidir.
Yer Tutucunun Faydaları
Yer tutucular, diş boşluklarının kapanmasını engeller. Kalıcı diş, süt dişlerinin hareket etmesini önler ve dişlere baskı yapmadan pasif kalır. Bu, çocuğunuz için ileride uygulanacak ortodontik tedaviye göre daha kolay ve tolere edilebilir bir yöntemdir.
Yer Tutucu Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yapışkan şekerler ve sakızdan kaçınılmalıdır.
Yer tutucu, yemek dışında sürekli takılı olmalıdır.
Takıp çıkarırken zorlanmamalı, kırılmaması için özen gösterilmeli, özel kutusunda saklanmalıdır.
Diş fırçalama sonrası yer tutucu takılmadan önce temizlenmelidir.
Düzenli olarak (ayda bir) diş hekimi kontrolüne gidilmelidir.
